poniedziałek, 17 września 2012

Ekspresje mimiczne#1 Ekspresje uniwersalne

Najbardziej interesującą powierzchnią w świecie jest twarz ludzka.

Georg Christoph Lichtenberg

Twarzy czy maska?

Twarz służy nam jako przewodnik po świecie społecznych relacji. Po twarzy poznajemy przyjaciół, rodzinę, odróżniając ich z łatwością od ludzi obcych. Nasza percepcja jest wyjątkowo wyczulona na rejestrowanie zmian mimicznych – niektórzy badacze twierdzą, że twarz stanowi najważniejsze po mowie źródło informacji w kontaktach międzyludzkich. Wyraz twarzy człowieka jest owocem cech genetycznych, zmian, związanych z wiekiem, skutków utrwalonych grymasów czy chwilowych ekspresji. Nie ma też wątpliwości, że ludzka twarz bierze aktywny udział w procesie komunikowania – dziś skupimy się na wycinku tej fascynującej dziedziny. Ekspresje uniwersalne, mikroekspresje czy blendy mimiczne – wiedza o nich przełoży się na konkretne umiejętności, a te pozwolą skuteczniej się komunikować, jak również rozpoznawać prawdziwe emocje, skrywane za maską twarzy.


Ekspresje uniwersalne

W pierwszej kolejności interesować nas będą  ekspresje uniwersalne. Paul Ekman wraz ze swoim zespołem odkrył niezwykłą zależność. Idąc śladami Darwina, potwierdził prawdziwość tezy, zakładającej że istnieją uniwersalne ekspresje mimiczne. Oznacza to, że nie ma znaczenia, czy mamy do czynienia z Eskimosem, prymitywnym Indianinem z Amazonii, rdzennym mieszkańcem Mozambiku, obywatelem Stanów Zjednoczonych czy Aborygenem – siedem podstawowych ekspresji wyrażać będą w dokładnie ten sam sposób. Nie ma znacznie również wiek, płeć, status, pochodzenie czy socjalizacja.

Wróćmy jednak do eksperymentów zespołu Ekmana – naukowcy zaprezentowali badanym, wywodzącym się z pięciu różnych kultur, zestaw trzydziestu zdjęć przedstawiających ludzkie twarze. Wyrażały one emocje szczęścia, strachu, zaskoczenia, smutku, gniewu oraz odrazy/pogardy. (ich cechy i rozpoznawanie omówię szczegółowo w osobnych wpisach). Okazało się, że respondenci łatwo łączyli dane ekspresje z ich emocjonalnymi opisami. By wyeliminować wpływ oddziaływania kultury masowej – wszechobecna w epoce globalizacji telewizja mogła zunifikować wyrażanie emocji – badacze dotarli więc do prymitywnych szczepów w Nowej Gwinei. (!) Nieco zmodyfikowany eksperyment potwierdził początkowe wnioski – istnieją ekspresje uniwersalnie wyrażane i odbierane.

Jednak warto pamiętać, że nie można wysnuwać twierdzeń, jakoby np. uśmiech zawsze był związany ze szczęściem. Możliwy jest uśmiech bez najmniejszego śladu odczuwanej radości, niemożliwa jest pełna ekspresja szczęścia bez uśmiechu. Dlatego tak ważne jest poznawanie wszystkich funkcji ekspresji mimicznych lub ich fragmentów – sporo blogerów, „trenerów” lub nawet autorów książek straszliwie uprościło sprawę, nie zajmując się (kluczowymi!) szczegółami, lub analizując główne elementy wyjątkowo powierzchownie.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz